เรื่องนี้เกิดในห้องทดลอง โดยการนำเอาลิงทั้งหมดจำนวน 5 ตัว มารวมกันไว้ภายในห้องสี่เหลี่ยม แล้วผูกกล้วยหอมไว้ที่เพดานตรงกลางห้อง วิธีการหนึ่งเดียว ที่จะนำพาไปให้ไปถึงกล้วยหอม คือต้องปีนบันไดที่ตั้งไว้ตรงกลางห้อง แต่เมื่อใดก็ตามที่ลิงตัวใดตัวหนึ่งเหยียบบันได ท่อที่วางไว้ก็จะปล่อยน้ำเย็นจัด กระจายออกมาทั่วทั้งห้อง ให้ลิงทุกตัวเปียกปอนจนหนาวสั่น มันจะเป็นแบบนี้จนกระทั่ง.ไม่มีลิงไปแตะต้องบันไดอีก
หลังจากนั้น ได้มีการนำเอาลิงตัวที่ 6 เข้าไปอยู่ในห้อง โดยการสลับกับลิงในห้องออกมา 1ตัว ทันทีที่ลิงตัวใหม่เห็นกล้วยหอม มันก็จะรีบกระโจนเข้าไปหาบันได แต่แล้วมันก็ถูกสะกัดกั้นอย่างรุนแรง จากลิงชุดแรกที่เหลืออยู่กันแค่ 4ตัว จนลิงน้องใหม่สะบักสะบอม จนไม่กล้าเยื้องเข้าใกล้ๆบันไดอีก
และเมื่อมีการนำลิงตัวที่7 เข้าไปสลับตัวกับลิงกลุ่มแรกตัวนึง (ที่เหลืออยู่สี่ตัว) เหตุการณ์ก็เกิดขึ้นอีก เมื่อลิงตัวที่7 พยายามเข้าหาบันได มันถูกรุมกัดจากรุ่นพี่ทุกๆตัว รวมถึงลิงตัวที่6ด้วย ทั้งๆที่เพิ่งเข้าไปอยู่ใหม่ แถมยังเกรี้ยวกราดกว่าตัวอื่น ทั้งๆที่ตัวมันเองก็ไม่รู้เหตุผลด้วยซ้ำ ว่าทำไมการปีนบันได ..ถึงเป็นสิ่งต้องห้าม
และทำไม พวกลิงรุ่นพี่จึงต้องเกรงกลัวบันไดขนาดนั้น แต่มันก็ยินดีจะผสมโรง สหบาทาไปกับเขาด้วย แถมยังรุนแรงกว่า เหตุการณ์แบบนี้ยังคงวนเวียนเกิดขึ้นทุกๆครั้ง เมื่อมีลิงรุ่นน้อง พุ่งเข้าหาบันใด จนแม้ลิงเก่าชุดแรก จะไม่ได้อยู่ในห้องนั้นแล้ว ซึ่งจำนวนลิงก็ยังถูกทดแทนเข้าไปเรื่อย จนเป็นลิงชุดใหม่ทั้งหมดก็ตาม ลิงรุ่นถัดมาก็พร้อมใจกันช่วยปกป้องบันไดกายสิทธิ์อย่างเหนียวแน่น
นี่คือที่มาของ นโยบาย หรือ วัฒนธรรมกิจการ (CORPORATE CULTURE) ที่พนักงานก็ต่างยึดถือปฏิบัติกันอย่างเคร่งครัด และ พร้อมที่จะปกป้องกันอย่างรุนแรง แม้จะไม่สามารถอธิบายเหตุด้วยผล หรือ หาที่มาที่ไปของการประพฤติ (NORMS) และ การปฏิบัติ (STANDARD) ธรรมเนียมของวัฒนธรรมกิจการที่ส่งต่อกันมาเช่นนี้ เป็นบ่อเกิดของประเพณีที่ส่งต่อมาซึ่งก็ไม่มีใครรู้สาเหตุ แม้แต่คนรุ่นเก่า.รุ่นกลาง หรือว่า.รุ่นใหม่
คนเราโดยทั่วไป มักจะมีข้อสมมุติ (ASSUMPTION) ทัศนคติ (ATTITUDE) ค่านิยม (VALUE) และ ความคาดหวัง (EXPECTATION) ที่แตกต่างกันออกไป แต่เมื่อมีคนมาใหม่ ที่เข้าไปสู่องค์กรใดก็ตาม ก็จะได้รับการปลูกฝังให้ยึดถือแนวประพฤติ แนวปฏิบัติของหน่วยงานโดบปริยาย เช่น นิสัย (HABIT) หลักปฏิบัติ (PRACTICES) และ วิธีการทำงาน (STYLE) .ที่ประเพณีของหน่วยงาน
ในที่สุด มันก็จะผสมผสานกันเป็นวัฒนธรรมกิจการ ที่มีฐานรากจากการปฏิบัติในอดีต (PAST PRACTICES) ธรรมเนียม (TRADITION) กฎระเบียบต่างๆ ทั้งที่มีหรือไม่มีลายลักษณ์อักษร (RULE) เหล่าบรรดาจารีต (RITUAL) เหล่านี้จะถูกฝังลงรากลึก ที่เป็นมาอย่างยาวนาน จนคนรุ่นหลัง ก็ไม่สามารถจะอธิบายเหตุผลได้
สุดท้ายนี้ ขอฝากให้คิดกันหน่อยว่า วัฒนธรรมกิจการ บางสิ่งบางอย่างนั้น ที่สั่งสมกันมายาวนาน ยังใช้กันได้จริงหรือไม่ แล้วมีอันไหนบ้าง ที่กีดขวางความมีประสิทธิภาพของกิจการ จนสมควรถูกปรับปรุงแก้ไขเร่งด่วน ในปัจจุบันหากเราทำตามเดิมทั้งๆที่กาลเวลาผ่านไป ก็คงไม่ต่างอะไรกับ.ลิง
ที่มา สถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ ..โดย อ. ธีระชัย เชมนะสิริ ..ภาพ http://www.monkeyworlds.com
